Bài học đáng giá từ câu chuyện của hai tên đạo tặc

Lời nhắn gửi, nghệ thuật sống qua những câu chuyện.

Có một lần hai đạo tặc đi ngang qua giá hành hình, một trong hai tên nói: “Ví dụ trên thế gian này không có vật hành hình đó, thì rất thuận lợi đối với nghề chúng mình!”

Người còn lại nói: “Đồ ngốc, hình phạt xử giảo là ân nhân của chúng ta. Nếu trên đời không có thứ hình phạt đó, như vậy thì càng có rất nhiều phe cướp giật, lúc đó cả hai chúng ta sẽ đói chết”.

Tôi kể câu chuyện này không phải dạy mọi người làm đạo tặc, mà nói tất cả các loại nghành nghề đều tồn tại sự canh tranh. Trên thế giới này, bạn không thể tìm được một công việc mà không ai cạnh tranh với bạn. Muốn có thành tựu trong công việc, nhất định bạn sẽ phải trải qua khó khăn gian khổ. Nếu muốn thành công trước tiên phải hoàn thiện bản thân. Bởi vì con ngựa khỏe có thể trải qua nguy hiểm, xe kiên cố có thể chở được vật nặng, một dòng sông không thể bằng một con thuyền nhỏ. Bạn có thể có cơ hội đi đến con đường phát huy bản thân, vậy cho nên nhất định phải nắm bắt cơ hội.

Không ai không muốn thành công nhưng cũng có rất ít người dám đối mặt với nguy hiểm. Con đường đi đến thành công luôn xuất hiện sự nguy hiểm. Con người có thể thoát khỏi ám ảnh của sự thảm bại, thì sẽ bộc phát được tiềm năng của bản thân. Thiết kế bản thân, trước tiên phải xác minh rõ sở trường và sở thích. Bạn có thể phát huy hết sở trường trong công việc mà mình yêu thích. Trong số hứng thú, đó chính là phần hạnh phúc.

Hoàn thiện bản thân, không ảo tưởng với tương lai, đó là những người hiểu rằng: Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên.

Hoàn thiện bản thân: Dám đối mặt với sóng gió, gánh vác trọng trách.

Tràn đầy lòng tin đối với tương lai, nhưng không quá cầu toàn.

Đừng bao giờ hạ thấp tiềm năng của bản thân.

Phải vượt qua bản thân, đừng nên đố kỵ với người khác.

Nguồn nghethuatsong.org

Xem thêm:

>> Câu chuyện cha dạy con gá

>> Lá thư "Xin thầy dạy cho con tôi"

Lá thư "Xin thầy dạy cho con tôi"

Lời nhắn gửi, nghệ thuật sống qua những câu chuyện.

Những người thầy - những người cha thứ 2 sẽ và cần dạy những gì cho những đứa con thương yeu của chúng ta?

Xem thêm:

>> Câu chuyện cha dạy con gái

>> Chấp Nhận Là Yêu Thương - Đừng Đánh Mất Tình Yêu

>> Bó Hoa Tặng Mẹ

(Trích thư của Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln gửi thầy hiệu trưởng ngôi trường nơi con trai ông theo học)

Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này, rằng không phải tất cả mọi người đều công bằng, tất cả mọi người đều chân thật. Nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu biết cứ mỗi một kẻ vô lại ta gặp trên đường phố thì ở đâu đó sẽ có một con người chính trực; cứ mỗi một chính trị gia ích kỷ, ta sẽ có một nhà lãnh đạo tận tâm. Bài học này sẽ mất nhiều thời gian, tôi biết; nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu biết rằng một đồng đôla kiếm được do công sức lao động của mình bỏ ra còn quý giá hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố...

Xin thầy dạy cho cháu biết cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng.

Xin hãy dạy cháu tránh xa sự đố kỵ.

Xin dạy cháu biết được bí quyết của niềm vui chiến thắng thầm lặng. Dạy cho cháu biết được rằng những kẻ hay bắt nạt người khác nhất lại là những kẻ dễ bị đánh bại nhất...

Xin hãy giúp cháu nhìn thấy thế giới kỳ diệu của sách... nhưng cũng cho cháu có đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong ánh nắng và những bông hoa nở ngát bên đồi xanh.

Xin giúp cháu có niềm tin vào ý kiến riêng của bản thân, dù tất cả mọi người xung quanh đều cho rằng ý kiến đó hoàn toàn sai lầm...

Xin hãy dạy cho cháu biết cách đối xử dịu dàng với những người hoà nhã và cứng rắn với những kẻ thô bạo. Xin tạo cho cháu sức mạnh để không chạy theo đám đông khi tất cả mọi người đều chỉ biết chạy theo thời thế.

Xin hãy dạy cho cháu biết phải lắng nghe tất cả mọi người những cũng xin thầy dạy cho cháu biết cần phải sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lý để cháu chỉ đón nhận những gì tốt đẹp...

Xin hãy dạy cho cháu biết cách mỉm cười khi buồn bã, xin hãy dạy cháu biết rằng không có sự xấu hổ trong những giọt nước mắt.

Xin hãy dạy cho cháu biết chế giễu những kẻ yểm thế và cẩn trọng trước sự ngọt ngào đầy cạm bẫy.

Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất, nhưng không bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình...

Xin hãy dạy cho cháu ngoảnh tai làm ngơ trước một đám đông đang gào thét... và đứng thẳng người bảo vệ những gì cháu cho là đúng...

Xin hãy đối xử dịu dàng với cháu nhưng đừng vuốt ve nuông chiều cháu bởi vì chỉ có sự thử thách của lửa mới tôi luyện nên được những thanh sắt cứng rắn.

Xin hãy dạy cho cháu biết rằng cháu phải luôn có niềm tin tuyệt tối vào bản thân, bởi vì khi đó cháu sẽ luôn có niềm tin tuyệt đối vào nhận loại.

Đây quả là một yêu cầu quá lớn, tôi biết, thưa thầy. Nhưng xin thầy cố gắng hết sức mình, nếu được vậy, con trai tôi quả thật là một cậu bé hạnh phúc và may mắn.

Nguồn petalia.org

Câu chuyện cha dạy con gái

Cha - người luôn dành những gì tốt nhất cho con. Hãy xem người cha dạy con gái thương của mình những gì nhé!

Xem thêm:

>> Bài Học Quý Giá - Đừng Làm Gì Khi Đang Giận Dữ

>> Nuốt Cả...Lỗi Lầm

>> Sự Nóng Giận

Một người không tốt với con, con không nên quá bận tâm. Trong cuộc sống của con, không ai phải có nghĩa vụ đối tốt với con trừ cha mẹ. Còn với những người tốt với con, con nên trân trọng và biết ơn điều đó.

Nhưng con cũng cần phải có chút đề phòng bởi mỗi người khi làm bất cứ việc gì đều có mục đích riêng. Hãy nhớ, họ tốt với con không đồng nghĩa với việc họ phải quý mến con.
Không có ai là không thể thay thế, không có vật gì thuộc hoàn toàn sở hữu của con. Vì thế, nếu sau này người con yêu thương không còn ở bên, hay họ không còn là nơi con có thể đặt niềm tin, con cũng đừng bi lụy.

Sinh mệnh con người thực sự ngắn ngủi, con đừng để mỗi ngày trôi đi vô ích. Người ta tham vọng sống lâu nhưng con chỉ cần sống hạnh phúc mỗi ngày. Hãy trân trong và yêu lấy cuộc sống hiện tại của con.
Trên đời này không có gì là nhất cả, tình yêu chỉ là cảm giác bất chợt đi qua cuộc đời con, nhưng nó sẽ theo thời gian và lòng người mà thay đổi. Nếu như người đó rời xa con, con hãy học cách chờ đợi. Hãy để thời gian rửa sạch vết thương, để tâm hồn con lắng lại rồi nỗi đau của con cũng sẽ dần biến mất. Con đừng mơ ước một tình yêu hoàn hảo, cũng đừng thổi phồng nỗi đau khi nó không còn.
Có những người thành đạt mà không cần trải qua nhiều trường lớp, nhưng điều đó không có nghĩa con thôi nỗ lực học tập. Kiến thức con học được chính là vũ khí con cần có, hãy nhớ người ta không thể làm gì nếu họ chỉ có tay không.

Con không nhất thiết phải chăm sóc cha nửa cuộc đời con lại và cha cũng thế. Khi trưởng thành, con có thể tự mình bước đi, trách nhiệm của cha cũng đã kết thúc. Sau này dù con hạnh phúc hay buồn đau, con đều phải tự mình lựa chọn và có trách nhiệm với nó.

Con có thể bắt mình phải giữ chữ tín, nhưng không thể yêu cầu người khác làm thế với mình. Con có thể yêu cầu bản thân phải đối đãi tốt với người, nhưng con không thể kì vọng người ta sẽ làm ngược lại. Khi con tốt với họ, họ không có nghĩa vụ phải tốt lại với con. Hãy nhớ điều này nếu không con sẽ luôn gặp ưu phiền trong cuộc sống.

Cha đã mua vé số trong 26 năm thế nhưng chưa một lần trúng, điều đó nói lên rằng muốn giàu có phải dựa vào nỗ lực làm việc của bản thân, trên đời này không có bữa ăn nào là miễn phí cả.
Chỉ những ai có duyên phận mới trở thành người thân của nhau, cho dù trong cuộc sống bận rộn con ít khi gặp mọi người, nhưng con hãy trân trọng từng khoảnh khắc khi còn bên họ, hãy dành cho họ thời gian để yêu thương con hơn, và hãy gọi điện cho mẹ con.

Theo petalia.org

NHỮNG NIỀM VUI NHO NHỎ TRONG CUỘC SỐNG LÀ GÌ?

Hàng ngày bạn tìm kiếm cái thứ mang tên niềm vui cuộc sống, nhưng đơn giản ngay bên mình bạn có nhận thấy không?

Cuộc sống ban tặng riêng cho mỗi người mảnh ghép còn lại để yêu thương và trân trọng. Đừng chủ quan hay lơ đãng dù chỉ một chút, đến khi có sóng gió thì hối cũng không kịp đâu

• Vết Sẹo Trên Khuôn Mặt Mẹ
• Đối Mặt Với Thử Thách
• Bài Học Quý Giá - Đừng Làm Gì Khi Đang Giận Dữ

Những niềm vui nho nhỏ trong tình yêu

------------------------------------------------------------------

Hãy tích cực và nở nụ cười ngay bây giờ, không phải bởi tất cả mọi thứ đều đang suôn sẻ mà đơn giản chỉ vì chúng ta có thể nhìn thấy mặt tốt của tất cả mọi thứ!

------------------------------------------------------------------
Thước đo của sự hòa hợp không phải là những năm tháng sống bên nhau nhưng là cả hai đã sống vì nhau như thế nào.

-------------------------------------------------------------------------

Cuộc sống hối hả, có những ngày, tâm hồn ta trở lên cằn cỗi. Lúc ấy hãy tạm dừng lại, dành cho ta thời gian nghỉ ngơi và lấy lại sức. Đừng cố quá, sẽ không có một thành quả nào như mong muốn cả. Chậm, nhưng chắc!
Sự nghiệp, Tình yêu, Cuộc đời, Lựa chọn, Ước mơ...suy nghĩ xem, chặng đường mình vừa đi, đã lấy đi của mĩnh những thứ gì, và cũng cho mình những thứ gì. Nhé ?!


-------------------------------------------------------------------------

Tình yêu mang đến nhiều niềm vui nhưng nó thường mang lại đau khổ, tình yêu chỉ tuyệt vời khi bạn dành cho ai xứng đáng lãnh nhận. Bạn hãy dành thời gian để chọn cho mình người phù hợp nhất.

-------------------------------------------------------------------------


Tình yêu làm bạn đau khổ khi bạn làm cho người khác đau khổ. Nó càng làm bạn đau khổ khi do người khác gây ra. Nhưng sẽ đau khổ vô cùng nếu người bạn yêu không biết bạn nghĩ gì về họ.

-------------------------------------------------------------------------

Khi vượt qua được khúc cua đầu cuộc đời cũng là lúc ta biết sẽ còn nhiều khúc ngoằn ngoèo hơn ở phía trước. Hãy cầm chắc tay lái, vận dụng những thất bại từ lần trước và tạo cho mình những khúc cua ngoại mục của riêng bạn, do bạn tạo nên, và không ai có thể giống bạn.


-------------------------------------------------------------------------

Bí quyết của hạnh phúc cũng chính là biết đón nhận những niềm vui nhỏ trong cuộc sống mỗi ngày. Có những ngày tù đày, chúng ta mới thấy được giá trị của hai chữ tự do. Có sống xa gia đình, chúng ta mới nhung nhớ những ngày sống bên những người thân. Có những lúc nằm quằn quại trên giường bệnh, chúng ta mới thấy được giá trị của sức khỏe... Cuộc sốngcủa chúng ta tràn ngập những niềm vui nhỏ mà chỉ khi nào mất đi, chúng ta mới cảm thấy luyến tiếc.


-------------------------------------------------------------------------

Có những con người... chúng ta đến với nhau chẳng cần lí do gì to tát. Chỉ cần được nhìn, nói, chạm...vào nhau cũng đủ để bình yên cõi lòng... như thể họ sinh ra buộc phải gắn chặt nhau

-------------------------------------------------------------------------


Bỗng chốc, bạn nhận ra:
...rằng có một sự khác biệt tinh tế giữa việc nắm chặt một bàn tay với việc trói buộc một tâm hồn.
...rằng tình yêu không luôn là điểm tựa và chung sống không đồng nghĩa với sum vầy.
...rằng có những ngày nắng cũng mang đến những nỗi buồn không kém gì những chiều mưa.
...rằng nụ hôn không phải là khế ước và những món quà không phải bao giờ cũng là những lời hứa chân thành.
Và bạn học được cách ngẩng cao đầu chấp nhận thất bại, điềm tĩnh như một người lớn chứ không khóc lóc như một đứa bé.
Và bạn bắt tay vào việc ngay hôm nay chứ không trông chờ vào những dự án viển vông của ngày mai.
Và bạn tự trồng hoa trong vườn nhà để tô đẹp cuộc sống, không trông chờ người khác mang hoa đến.
Và bạn nhận ra:
...rằng bạn có thể chịu được.
...rằng bạn thật sự mạnh mẽ.
...rằng cuộc sống đáng yêu hơn bạn tưởng.

-------------------------------------------------------------------------


Nước mắt chỉ có thể xoa dịu phần nào chứ không thể làm tan biến hoàn toàn nỗi mất mát lớn lao. Hãy cứ khóc khi bạn cần, nhưng hãy đứng lên vững vàng bạn nhé! Bởi ngoài kia, đâu đó, ở một nơi nào đó, người thân của bạn đang nhìn bạn mỉm cười. Đừng bao giờ để nước mắt che mờ con đường bạn đang bước đi...

-------------------------------------------------------------------------


Khi cuộc sống đưa ra cho bạn hàng trăm lý do để bạn phải khóc thì bạn hãy hiểu rằng còn cả ngàn lý do để khiến bạn nở nụ cười

-------------------------------------------------------------------------


Bí quyết của hạnh phúc cũng chính là biết đón nhận những niềm vui nhỏ trong cuộc sống mỗi ngày. Có những ngày tù đày, chúng ta mới thấy được giá trị của hai chữ tự do. Có sống xa gia đình, chúng ta mới nhung nhớ những ngày sống bên những người thân. Có những lúc nằm quằn quại trên giường bệnh, chúng ta mới thấy được giá trị của sức khỏe... Cuộc sống của chúng ta tràn ngập những niềm vui nhỏ mà chỉ khi nào mất đi, chúng ta mới cảm thấy luyến tiếc.
"Hãy quẳng gánh lo đi và vui sống"

-------------------------------------------------------------------------

Một chiếc ô không thể làm mưa ngừng rơi, nhưng có thể giúp chúng ta đứng trong mưa. Sự tự tin không mang đến thành công mà mang đến cho chúng ta sức mạnh để đối mặt với mọi thử thách.

-------------------------------------------------------------------------


Niềm vui không thể vay mượn mà chỉ có thể có được qua thái độ sống tích cực, lạc quan yêu đời và hành động để đạt được những kết quả thiết thực trong hành trình hiện thực hóa ước mơ. Niềm vui trọn vẹn nhất trong cuộc đời có được khi sống tràn đầy nhiệt huyết và đạt được mục tiêu, khát vọng của mình. Chỉ có thể tìm thấy giá trị đích thực của cuộc sống khi sống hết mình và biết tận hưởng những niềm vui mà cuộc sống mang lại.

-----------------------------------------------------------


Dù cuộc đời này có đẩy bạn đi đến đâu, dù số mệnh có cướp đi của bạn bất cứ thứ gì và ông trời có đưa người bạn thương yêu đứng bên người khác đi chăng nữa, thì cũng đừng hét lên cho cả thế giới biết “tôi không còn gì!”. Người không còn gì, chính là người không biết những gì mình có, dù bạn đã trắng tay!

Bởi có một thứ luôn luôn tồn tại, đó chính là bản thân ta, và mãi mãi nằm trong quyền sở hữu của chính ta, chẳng ai có quyền tranh cướp.

Bạn chỉ “mất”, khi bạn nghĩ mình không “được”. Và bạn sẽ luôn “được”, nếu bạn nghĩ mình vẫn còn.

Thực ra, cuộc đời vốn chỉ là một trò đùa trớ trêu đánh vào cảm giác. Bạn ngắm nhìn xung quanh bằng mắt, nhưng sẽ nhận thức bằng cái đầu và cảm nhận bằng trái tim. Đừng dễ dãi làm nhòe ánh mắt mình bằng một vài giây phút xốc nổi của con tim, mà đầu độc lý trí mình bằng những điều không tích cực.


------------------------------------------------
Im lặng không phải là không có gì để nói, im lặng là để lắng nghe và thấu hiểu người khác hơn! Im lặng cũng là để không mất đi những thứ tốt đẹp đang trên bờ tan vỡ chỉ vì một phút bồng bột, nông nổi!

Nguồn www.goctraitim.vn

Đối mặt với thử thách

Bất cứ ai cũng muốn sống bằng niềm đam mê thật sự và mong rằng những ước mơ của mình sẽ thành hiện thực. Nhưng cuộc sống không bao giờ bằng phẳng mà luôn có khúc khuỷu, gập ghềnh. Bạn thường cảm thấy mình yếu đuối trước những biến cố lớn. Vậy bạn phải làm gì để đối mặt và vượt qua những khó khăn này? 

>> Thiên Đường Hay Địa Ngục
>> Hãy Thôi An Phận, Đứng Dậy Và Tìm Tương Lai Cho Mình Đi Em Nhé!
>> Bài Học Quý Giá - Đừng Làm Gì Khi Đang Giận Dữ

Một điều chắc chắn là bạn không thể phủ nhận những khó khăn hay đau khổ mà phải đối mặt với nó vì đó là một phần của cuộc sống. Chuyện hay cuộc sống khám phá ra một điều thú vị là những người hạnh phúc luôn dám đối mặt với những tình cảnh đau thương bất hạnh.



Với sự tự tin, họ vượt qua những biến cố của đời mình bằng thái độ trầm tĩnh và bản lĩnh Ban đầu, họ cũng chìm đắm trong cầm giác đau buồn như bao người khác. Họ lắng nghe con tim mình thổn thức, nghe lý trí thét gào. Nhưng họ không phủ nhận hay trốn chạy khỏi nổi đau như nhiều người chúng ta thường làm để phớt lờ hiện tại mà sống tiếp. Thay vì vậy, họ sống đến tận cùng của nỗi đau, để rồi khi tĩnh tâm trở lại, họ suy nghĩ về những điều đã xảy ra, xét đoán chúng và tìm cách hành động đúng đắn nhất. Họ thường nghe theo tiếng nói của trái tim chứ không theo ước muốn của người khác. Điều này tiếp thêm sức mạnh giúp họ vượt qua nghịch cảnh và chừa lành vết thương để tiếp tục cuộc sống.

Họ cảm ơn những khó khăn thử thách đó và luôn rút kinh nghiệm từ sự việc đã xảy ra. Ngay cả trong những tình huống đau buồn nhất, họ vần tìm được những hạt mầm của sự trưởng thành và nâng cao tầm hiểu biết.

Thực tế, càng trải qua nhiều khó khăn, mất mát, bạn càng vừng vàng và trưởng thành hơn. Nếu không tôi luyện mình trong khó khăn, bạn sẽ dẻ dàng gục ngã khi gặp thất bại trong cuộc sống. Sự tôi luyện giúp bạn trưởng thành và trở nên mạnh mẽ hơn, bạn sẽ làm chủ được bản thân ngay trong những hoàn cảnh đau lòng nhất. Nhờ vậy, bạn sẽ không bị "giam cầm" trong nỗi buồn và sự mất mát.



Nguồn www.goctraitim.vn/2014/08/gia-tri-cua-thu-thach.html

Bài học quý giá - Đừng làm gì khi đang giận dữ

Câu chuyện tôi sắp kể dưới đây là một câu chuyện về một nhà quân sự tài ba và đầy tớ trung thành của ông ta

>> Hãy Thôi An Phận, Đứng Dậy Và Tìm Tương Lai Cho Mình Đi Em Nhé!>> Bó Hoa Tặng Mẹ>> Yêu Là Đau Nhưng Sao Con Người Vẫn Cố

Thành Cát Tư Hãn không chi là một hoàng đế vĩ đại mà còn là một nhà quân sự tài ba.

Ông thống lĩnh quân đội Mông Cổ tiến đánh Trung Quốc và Ba Tư. Quân đội của ông đi đến đâu cũng giành được chiến thắng và vùng đất đai mà ông sở hữu trải dài vô tận. Có thể nói, Thành Cát Tư Hãn là một trong những vị vua nổi tiếng nhất trong lịch sử nhân loại.

Một buối sáng nọ, trên đường về cung điện, Thành Cát Tư Hãn cho ngựa rẽ vào cánh rừng gần lâu đài đế săn bắn. Đoàn người đông đúc của nhà vua hăm hở tiến vào rừng. Tất cả đều được trang bị đầy đủ cung tên.

Đó là một ngày rất thuận lợi cho chuyện săn bắn. Cả khu rừng huyên náo hẳn lên bởi tiẽng cười nói rộn rã của đoàn người. Ai cũng hy vọng thu được nhiều chiến lợi phẩm trong chuyến đi này.



Trong chuyến đi săn đó, Thành Cát Tư Hãn mang theo một chú chim ưng mà ông rát cưng chiều và cho nó đậu trên cố tay ông. Chuyến đi săn này là dịp để những con chim ưng được huấn luyện khả năng săn mồi.Theo lệnh của chủ, chúng sẽ bay vút lên trời xanh và quan sát xung quanh xem có con thú nào không. Nếu phát hiện ra có một con nai hoặc một con thỏ thì chúng sẽ lao thẳng vào con vật xấu sõ kia như những mũi tên.

Nhưng thật không may, ngày hôm đó, đoàn săn bắn cùa Thành Cát Tư Hãn rong ruối trong rừng cả ngày nhưng không săn được nhiều thú như mong đợi. Khi bóng chiều đố xuống, đoàn người lên đường trở vê lâu đài.

Thành Cát Tư Hãn vốn thích được một mình rong ruổi cùng con chiến mã nên ông tách đoàn đi riêng, ông thông thuộc mọi đường đi lối lại trong khu rừng này. Vì vậy, trong khi cả đoàn đi săn trở về lâu đài bằng con đường ngắn nhắt thì ông lại quyết định đi băng qua thung lũng dù biết đi theo đường này sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Sau một ngày dài rong ruổi, Thành Cát Tư Hãn cảm thấy khát nước đến mức cố họng như có lửa đốt. Chú chim ưng rời khỏi vị trí quen thuộc trên cổ tay nhà vua, bay vút lên trời. Bao giờ nó cũng tìm được đường về cung.

Thành Cát Tư Hãn cho ngựa đi nước kiệu khi nhớ ra ở gần con đường mòn có một con suối nhỏ. Thế nhưng, ông tìm mãi mà chẳng thấy con suối ấy đâu. Ông tiếp tục cho ngựa tiến về phía trước và nhìn thấy nước rỉ từ hai khe đá trên vách núi. Thành Cát Tư Hãn bỉết những giọt nước này xuát phát từ một con sông hay một cái hồ nào đó trên kia. Vào mùa mưa, dòng suối sẽ tràn qua khe đá này, nhưng bâyy giờ đang là mùa hè nên ông đành bằng lòng với những giọt nước hiếm hoi đang nhỏ giọt kia.

Ông xuóng ngựa, lấy một chiếc cốc nhỏ trong túi đi săn ra. Sau đó, ông cầm cốc hứng từng giọt nước đang nhỏ từ khe đá xuống. Nhà vua sốt ruột chờ đợi từng giọt nước nhó vào cốc. Rất lâu sau nước mới được đầy cốc và nhà vua không đợi thêm nữa, ông đưa cốc lên môi định uống.

Nhưng ngay lúc đó, có tiếng vỗ cánh phành phạch từ trên cao và chỉẽc cốc bị hất ra khỏi tay nhà vua. Bao nhiêu nước nhà vua cất công hứng đều đố xuống đất.
Nhà vua tức giận nhìn lên xem kẻ nào to gan đến vậy. Trước mắt ông, chẳng phải ai xa lạ mà chính là con chim ưng được ông rất cưng chiều.

Con chim ưng lượn đi lượn lại vài lần rồi hạ cánh xuống gần khe đá có nước nhỏ ra.

Nhà vua nhặt cốc lên và tiếp tục hứng từng giọt, từng giọt.

Lúc này, ông không thế kiên nhẫn hơn được nữa nên mới hứng được nửa cốc ông đã đưa lên mỉệng. Cốc chưa kịp chạm môi nhà vua thì con chim ưng lại bay đến hất cốc nước văng khỏi tay ông.

Lần này, Thành Cát Tư Hãn bắt đầu tức giận. Nhưng ông vẫn cầm cốc lên và lại hứng nước. Và cũng như hai lân trước, con chim ưng lại hất đổ cốc, không cho ông được thỏa cơn khát.



Lần này thì hoàng đế nổi cơn thịnh nộ thực sự.

- Sao nhà ngươi dám phạm thượng như vậy hả? – Thành Cát Tư Hãn tức giận quát. – Ta mà tóm được mi thì mi sẽ chết với ta.

Nói rồi, ông lại nhẫn nhịn hứng đầy cốc nước. Lần này, trước khi uống, ông rút sẵn gươm ra.

- Chim ưng yêu quý! – ông nói – Ta không kiên nhẫn với mi hơn nữa đâu, để xem lần này mi dám làm gì nào.

Nhà vua gằn giọng trước khỉ chim ưng lao xuống và hất chiếc cốc khỏi tay ông. Và chỉ bằng một nhát kiếm nhanh gọn,Thành Cát Tư Hãn kết liễu đời con vật ngay khi nó vừa bay đến.

Con chim ưng tội nghiệp rơi phịch xuống đất, nằm thoi thóp trên nần đất và một lúc sau thì chết ngay dưới chân chủ.

- Đây là hình phạt xứng đáng cho tội dám hất đổ nước của ta. – Nhà vua lạnh lùng nói.

Nhưng khi nhà vua quay lại thì chẳng thấy chiếc cốc của mình đâu. Ông tìm quanh thì thấy nó đã rớt xuống giữa khe đá hẹp mà không thể nhặt nó lên được.

- Nhất định ta sẽ tìm được nước uống từ con suối này. – Nhà vua tự nhủ.

Với quyết tâm đó, ông lội ngược lên thượng nguồn. Cuộc hành trình khá vất vả; càng leo lên cao, cơn khát càng giày vò ông.

Cuối cùng Thành CátTư Hãn cũng đến được nơi thượng nguồn và đúng là ở đó có một hồ nước thật. Thế nhưng, những gì nhìn thấy trong hồ khiẽn nhà vua khiếp đảm.

Lúc nhúc trong hồ là những con rắn khổng lổ thuộc loại cực độc.

Nhà vua đứng lặng người, quên cả cơn khát. Trong đầu ông hiện lên hình ảnh xác con chim ưng tội nghiệp đang nằm trên đất lạnh.

- Con vật đáng thương đã tìm mọi cách cứu sống ta. – Nhà vua bật khóc. – Vậy mà ta đã làm gì thế này? Trời hỡi, làm sao để cứu con vật khốn khổ ấy sống lại bây giờ? Ta biết lấy gì để đền đáp ơn cứu mạng của nó đây? Chính tay ta đã giết chết người bạn trung thành nhất của mình.

Thành Cát Tư Hãn trở lại khe đá, nhẹ nhàng đỡ xác con vật tội nghiệp lên tay và đặt nó vào túi săn. Sau đó, ông lên ngựa và phi thẳng về cung.

Lúc này, trong đầu vị hoàng đế lẫy lừng chỉ nghĩ đến một điều duy nhất: “Việc xảy ra hôm nay đã dạy cho ta một bài học quý giá rằng đừng làm bất cứ việc gì trong khi đang giận dữ”.

Hãy thôi an phận, đứng dậy và tìm tương lai cho mình đi em nhé!

Ai cũng có một cuộc đời, dù nó hạn hữu thôi, nhưng cũng phải trải qua biết bao nhiêu chông gai, bao nhiêu khổ ải mới đến được hạnh phúc. Có những lúc TÔI muốn gục ngã, muốn bỏ cuộc khi đã quá mệt mỏi. Nhưng rồi tự nhủ, cha mẹ một đời vất vả nuôi ta, thế này đã nhằm nhò gì, thế là đứng dậy mà bước tiếp cho hết đường dài. 

Này em, khi ngày ngày người ta tất tả ngược xuôi để lo cơm áo, gạo, tiền. Thì em còn ngồi đó, và ngóng trong khắc khoải đến bao giờ.

Hình như trong xã hội ngày nay, với những người an phận, thụ động như em thì việc chờ đợi là một điều quá bình thường phải không ?.

Con người sinh ra, vốn hơn các loài khác là có đầu óc để suy nghĩ, có chân tay để làm việc. Nhưng em tôi, ra trường với tấm bằng ngon lành lại không tự mình đi tìm con đường cho mình. Em ngồi đấy, ngồi chờ những mối quan hệ, chờ những người quen, người thân, liên hệ này nọ, để tìm cho em một chỗ mà theo em là xứng đáng trong các cơ quan nhà nước. Thông thường, an phận có nghĩa là hài lòng và hạnh phúc với những gì đang có. Nhưng với em tôi, an phận là có nghĩa ngồi một chỗ và phó mặc đời mình cho những lần nhờ vả phải không em. Con đường vốn dài rộng thênh thang.

EM chưa đi sao lại chỉ ngồi đấy và hình dung ra những mặt xấu để rồi em lại băn khoăn, rồi lại cứ cố chấp về điều đó.Này em, cuộc đời em, em không tự lo được, thì em còn mong chờ vào ai.Em ạ! Cuộc đời này, không có cái gì là hoàn hảo đâu. Nếu em nhìn đâu cũng thấy mặt xấu, nhìn đi đâu cũng chỉ thấy mặt tiêu cực, nhìn đến vấn đề nào, em cũng có thể chê bai này nọ. Vậy thì đến khi nào em mới tự hài lòng và hiểu đúng nghĩa hai chữ “an phận” đây em?. Hai mặt trái - phải, tốt - xấu, tích cực - tiêu cực… chính là cuộc sống đấy em ạ. Em có đi ra ngoài, em mới thấy được rằng, để làm nên nụ cười ngày hôm nay thì không thiếu những giọt nước mắt đã rơi ngày hôm qua.Để đạt được thành quả, thì bao nhiêu mồ hôi đã rơi ướt áo. Để có được những ngày hạ nắng vàng ấm áp, cũng phải trải qua những ngày đông với những cơn mưa tầm tã, những đợt rét thấu da, thấu thịt.Cuộc đời là những lần đi, là những thử thách chờ ta phía trước.

Ai cũng có một cuộc đời, dù nó hạn hữu thôi, nhưng cũng phải trải qua biết bao nhiêu chông gai, bao nhiêu khổ ải mới đến được hạnh phúc. Có những lúc TÔI muốn gục ngã, muốn bỏ cuộc khi đã quá mệt mỏi. Nhưng rồi tự nhủ, cha mẹ một đời vất vả nuôi ta, thế này đã nhằm nhò gì, thế là đứng dậy mà bước tiếp cho hết đường dài. Cuộc sống ngày nay, không cho phép ta yếu đuối, không cho phép ta dừng chân. Bởi nếu em yếu đuối, trong sự bon chen, xô bồ này, em sẽ thấy mình luôn luôn lạc lõng. Bởi nếu em dừng chân, thì em sẽ thấy mình đã lỡ làng bao nhiêu thứ, bao nhiêu cơ hội không đến lần thứ hai.

Tôi nói dừng chân ở đây, không có nghĩa là dừng lại nghỉ ngơi, hay sống chậm lại.Mà dừng chân là khi em chưa cố gắng hết mình đã vội vàng bỏ cuộc. Em sợ thay đổi, sợ rằng môi trường mới sẽ đầy những khó khăn. Thế là em dừng lại, an phận thủ thường với những gì quen thuộc hằng ngày.Có trải qua mọi thứ, em mới thấy mình khôn ra và trưởng thành lên được. Có trải qua những va chạm với đời, với người, em mới thấy mình học được nhiều điều. Và em sẽ thấy, cuộc đời này không khó sống như em tưởng đâu em ạ. Đừng làm con ốc chỉ mãi trốn trong cái vỏ của nó. Tháng năm vốn không chờ đợi ai, em có tuổi trẻ với sức sống căng tràn, tôi mong em đủ vững vàng, và bản lĩnh tự đứng dậy, tự quyết định đời mình.

Phía trước luôn có những con đường chờ em đặt bước chân khám phá.

Nguồn mlog.yan.vn

Bó hoa tặng mẹ

Đã bao giờ bạn thấy sự vô tâm của mình...tới chính những người thân nhất với mình

Một anh chàng làm giám đốc ở một công ty lớn. Đến sinh nhật mẹ, anh ta ra tiệm hoa lớn. Vừa bước xuống xe, anh thấy 1 em bé đứng bên góc đường khóc. Anh lại gần đứa bé và nói :

- Cháu làm sao vậy? Cháu hãy nói cho chú biết, có thể chú giúp được.

Cô bé nói :

- Hôm nay là sinh nhật của mẹ cháu. Cháu chỉ có 5000đồng, không đủ tiền để mua hoa tặng mẹ.

Chàng nói :

- Để chú mua cho cháu. Cháu lựa bông hoa đẹp nhất mà tặng mẹ.

Cô bé chọn bông hoa đẹp nhất và cảm ơn anh ta. Còn chàng trai thì nói với người bán hoa:

- Gói cho tôi 1 bó hoa co một trăm cây hồng trong cái đó rồi gửi theo địa chỉ này.

Anh ta quay sang cô bé và nói:

Chú chở cháu về nhà nhé, được không?

Vừa được mua hoa, vừa được đi xe, cô bé vui vẻ lên xe và cảm ơn. Cô bé chỉ vô cái đường đến nghĩa trang. Cô bé nói:

- Gần đến nhà cháu rồi.

Đến nơi, cô bé xuống xe và đến gần 1 ngôi mộ chưa kịp mọc cỏ và đặt bông hoa hồng, nói:

- Con chúc mừng sinh nhật mẹ.

Anh ta hoảng hốt hỏi:

- Sao cháu lại đến đây? Nhà của cháu đâu?

Cô bé thản thiên nói :

- Mẹ cháu mất nên ngôi mộ này cũng là nhà của cháu.

Khi nghe cô be nói, anh ta liền nhớ tới mẹ, lên xe và chạy đến tiệm hoa, hỏi:

- Cái bó hoa kia gửi chưa?

Cô gái nói là chưa gửi. Anh ta lấy lại bó hoa đó rồi chạy xe về nhà mẹ. Khi đến nhà, anh gõ cửa và nói thầm:

- Con chúc mừng sinh nhật mẹ! Con yêu mẹ lắm!

Cánh cửa vừa mở, anh vui mừng chạy vào nhà. Nhưng tìm mãi chẳng thấy mẹ đâu, anh ta ân hận quỳ trước chiếc giường mà mẹ đã ngồi mỏi mắt chờ mong đứa con thân yêu về. Anh ta vội vã đi hỏi thăm những người thân với mẹ nhất thì mới biết mẹ đã qua đời. Người hàng xóm đưa cho anh lá thư bà viết trước khi mất :

- Con thân yêu của mẹ!

Từ khi công ty của con được thành lập, mẹ cảm thấy con dành thời gian cho công việc thì nhiều , còn cho gia đình thì ít nên con không biết mẹ bị bệnh tim. Mẹ mong con sẽ dành nhiều thời gian hơn cho gia đình của mình. Khi mẹ mất, con nhớ giữ gìn sức khỏe và biết quan tâm , giúp đỡ mọi người. Nếu được như vậy thì mẹ ở dưới suối vàng cũng yên tâm hơn.

Khi chúng ta lớn lên, chúng ta phải phụ dưỡng cho cha mẹ khi cha mẹ về nhà. Như vậy, chúng ta mới làm ba mẹ vui lòng và ba mẹ sẽ không bị buồn khi về già..

Nuốt cả...lỗi lầm

Một hôm, việc chuẩn bị bữa trưa cho thiền sư Fugai thuộc phái Tào Động (Nhật) và các đệ tử của ngài bị chậm trễ vì có nhiều việc bất ngờ xảy ra. Vị tăng nấu bếp hối hả chạy ra vườn cầm liềm cắt vội những ngọn rau xanh, thái nhỏ và nấu món canh, không hề biết rằng trong lúc vội vàng ông đã vơ cả một phần con rắn vào trong bó rau.

Các đệ tử của ngài Fugai nghĩ là họ chưa bao giờ được ăn một bữa canh ngon đến thế! Nhưng khi chính vị thầy nhìn thấy cái đầu rắn trong bát mình, ngài liền gọi ngay vị tăng nấu bếp đến. Cầm cái đầu rắn đưa lên, ngài hỏi: “Cái gì đây?”

“Ồ, con cảm ơn thầy.” Vị tăng đáp ngay và giật lấy cái đầu rắn nhanh chóng cho vào miệng nuốt mất.

---------------------------------------

Mấy ai có được phản ứng nhanh nhạy và chính xác như vị tăng nấu bếp này? Lỗi lầm của một người không nên để cho nhiều người phải gánh chịu, huống chi đó lại là một lỗi lầm không cố ý. Những huynh đệ của ông đã được một bữa canh ngon, không nên để họ phải hối tiếc về bữa ăn đó!

Yêu là đau nhưng sao con người vẫn cố

Nay yêu mai ghét, nay còn mai mất không ai biết trước được. Còn phân biệt, còn dính mắc là còn khổ đau. Người vương mang vào tình yêu không lúc nào được thảnh thơi, trái lại luôn ôm ấp trong lòng nỗi sầu lo vô tận.

Thực tập vô tham sẽ đưa ta đến vô lo, vô ưu và vô nghiệp. Bằng cách cho đi đến tận cùng chúng ta sẽ được giải phóng khỏi ý niệm sở hữu. Không có cái gì thì sẽ không còn lo cho cái đó nữa. Ta sẽ được thảnh thơi, thong dong đi giữa dòng đời. Hành giả thọ trì giới luôn tâm niệm sống cuộc đời của người phụng sự, một cuộc đời tri túc, biết thế nào là đủ, tiết chế sự tiêu thụ, tiết chế sự đắm nhiễm của sáu căn với sáu trần.

Tham là ham muốn và đắm say một đối tượng như tiền tài, danh vọng, sắc đẹp, ăn uống, ngủ nghỉ, yêu thương… Người tham cho bản thân đã đành, đôi lúc còn tham cho cả người khác trong gia đình, bạn bè, người thương hay quốc gia… Lòng tham không biết kiềm chế gặp điều kiện sẽ bùng phát dữ dội và dẫn đến nhiều hệ quả khôn lường. Một trong những biểu hiện rõ nét nhất của tâm tham chính là tham ái hay còn gọi là tâm luyến ái.

Tâm luyến ái thể hiện qua sự yêu thương nhau giữa người này với người kia, giữa ba mẹ và con cái, giữa anh chị em, giữa bạn bè… Luyến ái là thứ tình cảm còn phân biệt và dính mắc. Trong các dạng tình cảm trên thì tình yêu nam nữ là thứ tình cảm gây ra nhiều nội kết sâu nặng và khổ đau cho người. Hạnh phúc trong tình yêu thường đi đôi với khổ đau. Vì còn kẹt vào thất tình lục dục nên vui khi được sở hữu và thỏa mãn người mình-cho-là-yêu, và sầu muộn khi không còn được tiếp nối mối lương duyên ấy. Vì thế, trong Kinh Buông Bỏ Ân Ái, Đức Phật đã dạy:

“Lạc thú sinh lo lắng
Ân ái sợ vô thường”

Dù mình đang hưởng thọ lạc thú hay đang vui trong ân ái thì mình cũng nơm nớp lo sợ không biết ngày mai người thương mình có còn hay không, không biết giây phút hạnh phúc này sẽ kéo dài được bao lâu, làm sao để duy trì được mối tình này mãi mãi… Dẫu biết rằng trên thế gian không gì là mãi mãi nhưng ta vẫn thích ôm ấp trong lòng hình bóng người thương. Chân lý Đức Phật đã dạy: “Yêu nhau hay ghét nhau, rốt cuộc rồi cũng phải xa nhau. Không có gì mà cơn lũ của cái chết không cuốn theo nó.”  Vì ta không phải là ta, người ta thương không phải là người ấy. Ta và người thương đã không có thực thì ý niệm tình yêu chỉ là huyễn mộng. Quán chiếu lại, ta thấy mình và người ấy là sắc pháp còn tình cảm lứa đôi là danh pháp. Vì duyên hợp ta tìm đến với nhau, duyên tan thì ta xa rời nhau. Tình yêu đến rồi đi, người yêu có rồi mất. Tất cả đều như một cơn gió vô thường. “Tên tuổi người ấy ta còn nghe, nhưng người ấy đã đi rồi. Người ấy dễ thương hay không dễ thương, bây giờ ta cũng không trông thấy nữa.” Từ lúc mới sinh ra, ta đến với cuộc đời một mình, chưa hề biết khái niệm cô đơn.

Có cái gì phải lo cho cái đó. Có nhà phải lo giữ nhà, có xe phải lo giữ xe, có vợ hay chồng phải lo giữ. Không có nhà, không có xe, không có người yêu thì không có gì để lo sợ mất. Tâm vẽ ra tất cả, tâm vẽ ra tình yêu, vẽ ra hình sắc người yêu. Vì tham cầu ái dục nên người phóng tâm đi tìm đối tượng để cho và nhận tình yêu như con tằm tự xây kén trói buộc mình. Người đánh đổi tự do bằng hương vị của dính mắc mà không biết rằng “Những lạc thú của cuộc đời cũng giống như những gì ta thấy trong một giấc mơ. Thức dậy rồi thì không còn thấy gì nữa. Những gì mà người đời đang tham cầu cũng thế. Một khi tâm thức hết biểu hiện thì còn có gì nữa đâu?”  Nay yêu mai ghét, nay còn mai mất không ai biết trước được. Còn phân biệt, còn dính mắc là còn khổ đau. Người vương mang vào tình yêu không lúc nào được thảnh thơi, trái lại luôn ôm ấp trong lòng nỗi sầu lo vô tận. Do đó, muốn được giải thoát, được tự do, người tu phải biết buông bỏ ân ái, không để bất cứ hình ảnh hay âm thanh nào làm vướng bận, không để cái thương, cái ghét, cái buồn, cái lo tiếp xúc và xâm nhập vào mình.

Yêu một người đã khổ, có người yêu cùng lúc hai, ba người, hay có những vị vua có cả trăm cung tần mỹ nữ. Ta thấy hiếm có vị vua nào nhiều vợ mà sống lâu. Những người chồng hay vợ ngoại tình thường gặp cảnh gia đình đổ vỡ, con cái bơ vơ. Tâm luyến ái nếu không kiểm soát bằng chánh niệm và tỉnh thức sẽ bùng nổ như sóng tràn bờ đê và nhấn chìm ta trong dục lạc. “Ma và Phật lúc nào cũng có mặt, như chàng dũng sĩ và tên cướp trên sân khấu, phải có hai nhân vật này thì mới thành một vở kịch.”  Phật cao một trượng, ma cao muôn trượng. Tu tập thì rất khó nhưng lạc lối thì rất dễ. Thế gian có nhiều phiền não, nhưng không có cái phiền não nào lớn hơn cái phiền não do ái dục đem đến. Yêu bao nhiêu người cũng giống như nhân số đau khổ lên gấp bấy nhiêu lần. Tâm dục lạc sẽ dẫn người tái sinh về cõi dục giới đầy rẫy những nhiễm ô, phiền muộn. Thọ mạng con người là vô lượng. Chúng ta có mặt trên trần thế cũng do nghiệp tham ái đưa đẩy. Là người, ai cũng mang nghiệp vào thân, nghiệp cũ chưa hóa giải xong đã tạo thêm nghiệp mới thì bể khổ trầm luân không biết đâu là bờ. Ái ân là lực hút đưa ta đi vòng quanh trong bánh xe luân hồi. Buông bỏ được ái ân thì tâm như được gội rửa, thanh tịnh và thảnh thơi, rộng đường tu tập.

Tâm tham còn dẫn người đến si mê, chấp trước và nhiễm đắm. Người không có chánh niệm và tỉnh thức sẽ sống vô minh không biết mình là ai, mình muốn gì, mình đang nghĩ gì và có xu hướng hành động theo đám đông.Người đời sợ cô đơn, ta cũng sợ cô đơn. Người đời thích tham ái, ta cũng thích tham ái. Người đời thường hay sân, ta cũng hay nổi giận. Khi ham thích một đối tượng nào đó, ta thường hay bị ám ảnh bởi hình ảnh của đối tượng ấy và tìm mọi cách để sở hữu đối tượng ấy. Người thích một món ăn, buổi trưa đang làm việc ở cơ quan đã nghĩ đến cảnh buổi chiều phải ghé ngang nhà hàng quen thuộc có bán món ấy cho bằng được. Người sống bình yên một mình từ nhỏ nhưng khi lớn lên lại muốn bình yên bên một người khác. Hai người yêu nhau không hạnh phúc nhưng không có can đảm chia tay vì sợ mất người mình cho là yêu. Dù dằn vặt nhau trong đau khổ, người vẫn chấp nhận chịu đựng ngày qua ngày. Người thích ôm nhiều thứ vào lòng bất kể đó là niềm vui hay nỗi buồn. Người chơi vơi trong muôn trùng khơi không biết đâu là bến bờ. Biết đau mà vẫn cố, biết khổ mà vẫn giữ chính là thể hiện tâm tham, tâm si của chúng ta.

Ta đã qua mấy lần thơ trẻ. Lúc còn nhỏ thì tham ăn, khi lớn lên thì tham sắc, trưởng thành thì tham danh lợi, già cỗi thì tham sống. Người nữ thường hay dính mắc vào giọng nói và người nam thường hay dính mắc vào hình sắc. Khi ta nói ta thương một ai đó thì nên quán chiếu lại ta có thực sự thương người đó không hay ta thương cái tự ngã của mình. Các yếu tố lôi kéo con người ở lại trần thế nhiều nhất chính là năm dục: tài, sắc, danh, thực, thùy. Vì người cho rằng ta là ta, cái này là của ta, gia đình là của ta, người thương là của ta nên ta ra sức làm mọi thứ để có được. Vì thương thân, muốn chiều chuộng tấm thân này nên ta ra sức làm kiếm tiền để cung phụng cho nhan sắc được mỹ miều, cho đôi tai được nghe những âm thanh ngon ngọt, cho cơ thể được những xúc chạm dễ chịu và cho danh tiếng được bay cao… Do vô minh, chúng ta liên tục cung cấp thức ăn dục lạc cho sáu căn mà không biết rằng cuộc đời là giả tạm, mọi thứ đều vô thường. Thân giả hợp rồi cũng tan rã. Càng chiều chuộng tấm thân bằng dục lạc, ta càng bị đắm nhiễm vào bể khổ dục giới. Tất cả chỉ là danh sắc. Thân là sắc, ý niệm là danh. Không có cái đẹp cũng không có cái xấu. Không có cái sướng cũng không có cái khổ. Kẹt vào danh từ và ý niệm là kẹt vào danh và sắc, kẹt vào cái biểu hiện không thực và trói buộc mình trong chiếc kén của phiền não. Nếu không biết quán chiếu và nhận diện danh sắc vô thường, ta sẽ mãi đeo đuổi thú đau thương trong kiếp này và hằng hà sa số kiếp sau.

Thực tập vô tham sẽ đưa ta đến vô lo, vô ưu và vô nghiệp. Bằng cách cho đi đến tận cùng chúng ta sẽ được giải phóng khỏi ý niệm sở hữu. Không có cái gì thì sẽ không còn lo cho cái đó nữa. Ta sẽ được thảnh thơi, thong dong đi giữa dòng đời. Hành giả thọ trì giới luôn tâm niệm sống cuộc đời của người phụng sự, một cuộc đời tri túc, biết thế nào là đủ, tiết chế sự tiêu thụ, tiết chế sự đắm nhiễm của sáu căn với sáu trần. Chúng ta dừng lại không phải đứng một chỗ mà là dừng lại tâm tham của mình, dừng lại những ham muốn đòi hỏi trong tâm, nhận ra những cái mình đang tác ý để ngăn chặn phạm giới và tạo nghiệp. Một khi không còn ý niệm nữa thì Niết Bàn hiện tiền. Nói như thế không có nghĩa là chúng ta nổi giận, xua đuổi khi phát hiện tâm tham nổi lên. Tất cả các cảm thọ đều có sinh diệt. Thiền sinh khi thực tập nhận diện điểm bắt đầu – kết thúc của cảm thọ trong chánh niệm. Vì đời sống vô thường nên ta mỉm cười cho tất cả dù đó là khổ đau hay hạnh phúc. Thực tập kham nhẫn, kiềm chế sáu tâm phiền não, bỏ tâm phân biệt và đặc biệt là rải tâm từ đến tất cả chúng sinh sẽ mang đến cho chúng ta một cuộc đời trong sạch và thảnh thơi.

“Ta vẫn còn đến đi thong dong
Có không còn mất chẳng băn khoăn
Bước chân con hãy về thanh thản
Không tròn không khuyết một vầng trăng”

Cha mẹ - huyết mạch của sự yêu thương

Khi chúng ta còn non trẻ, còn ấu thơ, tâm hồn của chúng ta trong trắng lắm, cha mẹ đã tập cho chúng ta từng tiếng nói đầu đời, cha mẹ hun đúc cho chúng ta bước vào đời một cách tự tin, vững chãi. Không những lo cho chúng ta việc ăn ở mà còn lo cho chúng ta về đạo đức. Không những lo cho chúng về đạo đức mà còn lo cho chúng ta có kiến thức để bước vào đời và trở thành một người sống có ích cho xã hội.

Trong nền văn hóa dân tộc Việt Nam, đạo hiếu làm con là di sản văn hóa tinh thần vô giá, di sản này truyền thừa từ thời mới lập quốc, đến khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, thì đạo đức dân tộc hòa chung với đạo đức Phật giáo như nước và sữa.

Bản chất của người Việt Nam là yêu chuộng hiếu đạo, mà giáo lý của Phật giáo là giải thoát, vì vậy hai luồng tư tưởng gặp nhau đã làm thăng hoa giá trị văn hóa tinh thần của người dân Việt. Làm người ai cũng có cha và mẹ, hai đấng sinh thành dưỡng dục ta nên người, cho ta thân thể hình hài này, cho ta đạo đức làm người, cho ta biết yêu thương và chia sẻ.

Tại sao nói cha mẹ là nguồn mạch của yêu thương? Có thể nói, bốn sự yêu thương tạo nên tình thương thực sự để chúng ta bước vào cuộc đời, sự cảm nhận trước tiên của chúng ta là cha và mẹ. Nhất là khi mới chào đời, chúng ta nằm trong vòng tay êm ấm của mẹ, nhận được sự chắt chiu nuôi nấng của mẹ.

Cha thương con thì không như mẹ, hai thái cực khác nhau nhưng có chung một tình thương vô bờ. Cha thương con thường chúng ta ít nhận ra. Tình thương của người cha nghiêm nghị và khô khan, đó là bản chất nam tính của người đàn ông, không mềm mại, không nhu mì nên chúng ta ít cảm nhận như tình thương của người mẹ. Vì không cảm nhận được mà đôi khi chúng ta cho là không có tình cảm, nhưng kỳ thật tình thương của người cha cũng không thua kém gì tình thương của mẹ.

Tình yêu thương của người mẹ hun đúc chúng ta khi mới chào đời. Rõ nét, đậm tình, nên chúng ta thấy tình cảm của người mẹ ngọt ngào, nhẹ nhàng, êm ái, giống như ánh trăng rằm. Còn tình thương của cha gay gắt giống như ánh sáng mặt trời. Cổ nhân nói “Cha như mặt trời, mẹ nhưmặt trăng” là vậy.

Chúng ta hãy quán sát xem trên thế gian này chỉ có mặt trăng mà không có mặt trời thì chúng ta sống có được không? Còn nếu như chỉ có mặt trời thôi, mà không có mặt trăng thì sống được, nhưng hình như nó mất đi cái thi vị hóa của cuộc sống. Bởi trăng về đêm, nhất là trăng hạ huyền làm cho cuộc sống này như bồng lai tiên cảnh. Và, đêm có trăng thật dịu hiền, mát mẽ, ngồi ở sân nhà trong đêm trăng có gió mát, chúng ta sẽ cảm nhận hết cái nhẹ nhàng, thanh thoát, đầm ấm của đêm trăng như thế nào, thì tình mẹ cũng như thế đó.

Nhưng ở đây, phải nói là chúng ta nhận tình yêu thương của cha mẹ đầu tiên, rồi chúng ta phải đáp lại tình yêu thương đó đối với cha mẹ cũng phải rất chân thành. Có như vậy chúng ta mới nói được tiếng nói yêu thương, để chúng ta trang trải lòng từ bi vào cuộc sống này đối với tất cả mọi người có tương quan, tương sinh với mình.

Trước tiên chúng ta phải nghĩ, phải thương, phải đền đáp ơn sinh thành của cha mẹ, sự chân thành đó chớm nở làm nền tảng căn bản để chúng ta phát huy đạo đức vào trong lòng xã hội nhân sinh. Như vậy, tình yêu thương của chúng ta mới có nền tảng căn bản thực sự. Làm con mà không thương cha mẹ, lại thương người khác, thì tình thương đó chắc là không có thực tâm. Cha mẹ không thương mà lại đi thương người ngoài, thương đủ thứ người thì tình thương đó trở nên lãng đãng, mông lung rồi. Tình thương đó bị ô nhiễm, có tính toán và mưu đồ, và nghe có vẻ lợi dụng quá!

Vì vậy, muốn thực tập yêu thương thì chúng ta phải tập yêu thương cha mẹ trước, mà phải thương một cách thật tâm, thương một cách chân tình, không thể thương trên lý thuyết, hay chỉ nói thương trên miệng lưỡi, mà chúng ta phải thương bằng sự báo đáp ân tình, ân nghĩa thực sự ngay trong cuộc sống này. Hiếu không được chỉ hiểu trên mặt tri thức mà phải thể hiện ra bằng cái hạnh, cho nên mới gọi là hiếu hạnh. Hạnh hiếu có rồi thì chúng ta mới thể hiện sự hiếu dưỡng, tức là nuôi cha mẹ, lo cho cha mẹ từ vật chất đến tinh thần. Có như vậy, vào ngày này chúng ta mới có thể trở về nguồn mạch yêu thương đầu đời.

Khi chúng ta còn non trẻ, còn ấu thơ, tâm hồn của chúng ta trong trắng lắm, cha mẹ đã tập cho chúng ta từng tiếng nói đầu đời, cha mẹ hun đúc cho chúng ta bước vào đời một cách tự tin, vững chãi. Không những lo cho chúng ta việc ăn ở mà còn lo cho chúng ta về đạo đức. Không những lo cho chúng về đạo đức mà còn lo cho chúng ta có kiến thức để bước vào đời và trở thành một người sống có ích cho xã hội.

Vì vậy, ngày Rằm tháng Bảy Vu lan nghiễm nhiên trở thành lễ hội truyền thống của dân tộc ta và đã đi sâu vào mạch sống của người dân Việt từ xưa đến nay. Có thể nói, Lễ hội Vu lan mang đậm tính nhân văn sâu sắc, và ngày này được người ta gọi là ngày trở về nguồn. “Cây có cội, nước có nguồn”, cây có gốc bám sâu vào lòng đất thì cây đó mới phát triển to lớn được và ngọn ngành được vững vàng là do từ nơi gốc rễ. Còn nước, khi thấy nó chảy xuống suối, xuống sông, ra biển, thì mình phải biết rằng nó có nguồn mạch của nó, nó xuất phát từ nơi đầu nguồn.

Vậy cội và nguồn chính là gốc rễ yêu thương của cha mẹ, chúng ta phải biết yêu thương cha mẹ trước khi chúng ta nói yêu thương người khác, đó là căn bản làm người. Trong nhà Phật , vào Rằm tháng Bảy có bốn câu như thế này:

“Trung Nguyên ngày hội vọng Vu lan
Bến giác chiều thu sóng đạo ngàn
Hởi ai là kẻ mang ân nặng
Hãy vận lòng thành đón Vu lan”

Trung Nguyên Rằm tháng Bảy là ngày hội Vu lan của đạo Phật. Bến giác chiều thu, chúng ta có phải là người đang ở bến giác, hay là xa rời bến giác? Nếu ai xa rời bến giác thì người đó không phải là Phật tử. Phật tử tức là con của bậc giác ngộ. Chúng ta nhất định phải ở bến giác hay qua bờ giác, mà giác này là trung tâm của đạo Phật, cho nên gọi đạo Phật là đạo giác ngộ.

Vu lan là dịp những người con mang nặng ân tình, ân nghĩa sâu đậm của cha mẹ trở về chùa, vận hết tất cả lòng thành để đón mừng lễ hội này bằng một cái tâm chí thành, chí hiếu, chí kính đối với cha mẹ của mình. Cho nên cha mẹ mình còn sống thì đây là dịp may và phước lớn cho chúng ta trở về phụng thờ để lo đáp đền báo hiếu. Đức Phật đã dạy: “Gặp thời không có Phật, nếu ai biết phụng thờ cha mẹ tức là phụng thờ Phật”.

Như vậy rõ ràng cha mẹ ngang tầm với Phật rồi. Tại sao mình cứ phải chạy đầu này đầu kia, vái lạy, cầu khẩn Phật ban phước cho mình, quan tâm đến mình, tạo điều kiện tốt cho mình, mà trong nhà mình có hai vị Phật, đó là cha và mẹ mà mình lại không biết, chính mỗi chúng ta đều có Phật để tôn thờ, đó là cha và mẹ. Vu lan rằm tháng Bảy là ngày chúng ta trở về nguồn cội tổ tông, thi ân, báo ân cho trọn vẹn hiếu đạo làm người. Nếu như chúng ta không hiếu dưỡng cha mẹ thì không thể nào trở thành người Phật tử chân chánh được. Người xưa đã nói:

“Tu đâu cho bằng tu nhà,
Thờ Cha kính Mẹ mới là chân tu.”

Như vậy, không nhất thiết ai cũng phải cần xuất gia mới gọi là chân tu, nếu ở nhà hiếu dưỡng cha mẹ thì đã là chân tu rồi. Còn nếu ai xuất gia mà làm khổ cha mẹ nhiều, thì như vậy đâu phải là người con thật sự, đâu phải là người chân tu. Mong rằng trong lễ hội Vu lan năm nay, chúng ta biết quay trở về sống thật tâm, thật tốt đối với cha mẹ của mình thì ngày Vu lan mới có ý nghĩa thật sự.

Hiếu dưỡng cha mẹ không phải là một sự bắt buộc vô lý, xã hội loài người khác với xã hội loài vật. Con vật khi sanh con cái một thời gian sau khi con nó lớn lên nó không còn nhận ra con của mình nữa, và ngược lại con của nó cũng không còn nhận ra đâu là cha mẹ mình. Chỉ có loài người mới có cái tôn ti trật tự này, mới nghĩ đến việc báo hiếu cha mẹ.

Nếu như ai lớn lên, bất hiếu với cha mẹ thì bị mọi người lên án, đánh đập cha mẹ thì có thể vào tù, hoặc loạn luân với cha mẹ thì gọi là con vật chớ không phải là con người. Rõ ràng chỉ có xã hội loài người mới có đầy đủ trí khôn để lập nên trật tự của xã hội như vậy. Do đó, hiếu dưỡng cha mẹ không phải là do mình bịa đặt để làm khổ cho những người con, mà đây là cái lý đương nhiên mà trí khôn của loài người phải làm như vậy. Nếu làm trái đi thì người ta xem thường và phải chịu hậu quả không tốt về sau. Phật dạy :

Tột cùng điều thiện là hiếu
Tột cùng điều ác là bất hiếu

Như vậy, chúng ta hiếu dưỡng cha mẹ, nếu nói là điều thiện thì đây là điều thiện tối cao. Điều đó khẳng định rằng, khi hiếu dưỡng cha mẹ một đời, thì người đó về sau khi lâm chung sẽ sanh về cõi Chư Thiên để hưởng phước, còn ai không biết yêu thương phụng dưỡng cha mẹ thì khi chết sẽ bị đọa vào các cõi ác để chịu hình phạt. Ai biết thương yêu cha mẹ chân tình, thì chắc chắn người đó cũng biết đối xử tốt với tình làng, nghĩa xóm, bạn bè, bà con… Còn nếu mình sống tệ với cha mẹ, thì làm sao mình sống tốt với người khác được

Mỗi độ Vu lan về, hình ảnh thân thương của cha mẹ lại hiện lên trong trái tim của những người con hiếu hạnh. Mặc dù kinh tế thế giới đang khủng hoảng, nhưng thật ra khủng hoảng này tuy vậy không đáng sợ bằng khủng hoảng về đạo đức. Cái này mới đáng sợ nhất trong thế giới loài người. Chúng ta có thể nói dù nền văn minh nhân loại có phát triển đến đâu, thì đạo đức và tình người vẫn được suy tôn. Nếu như đạo đức và tình người không còn, thì xã hội loài người đã tự đào hố chôn mình và bắt đầu đi vào bóng tối.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, đạo đức nền móng của cá nhân, gia đình đang xuống cấp. Rất nhiều người tỏ ra thờ ơ, vô cảm, không còn thương cha mẹ nữa. Trên nhiều phương tiện truyền thông chúng ta đã chứng kiến rất nhiều người con đã ngược đãi cha mẹ, chồng đánh vợ, vợ chồng sống không chung thủy…

Trên thế giới hiện giờ tình trạng bạo lực gia đình cũng đang diễn tiến, nhất là những xã hội, những đất nước ít quan tâm suy tiến về đạo đức, về tình người, thì có thể nói con người rất là tàn ác. Đối với cha mẹ, ruột rà của mình mà mình còn đối xử như vậy, thì thử hỏi người đó bước ra ngoài xã hội họ thật sự làm được gì cho xã hội, mà chính họ là cái họa ương của xã hội.

Gia đình nào cha mẹ sống đạo đức làm gương mẫu cho con cái, con cái sống hiếu nghĩa với cha mẹ, thì gia đình đó thực sự là hạnh phúc. Những cái gì cha mẹ làm, cha mẹ nói, cha mẹ nghĩ đều có ảnh hưởng đến con cái. Có thể nói xã hội văn minh là xã hội có những con người sống có hiếu, có nghĩa, có tình.

Mùa Vu lan là cơ hội để cho tất cả Tăng Ni, Phật tử tu tập tốt, làm tất cả mọi thiện sự, cúng dường Tam Bảo, giúp đỡ người già neo đơn, xây nhà tình nghĩa, làm mọi việc từ thiện, cứu đời, giúp người… Tất cả đều theo tinh thần “Thượng báo tứ trọng ân, hạ tế tam đồ khổ”, tu làm sao mà ở trên mình phải đền đáp được bốn ơn nặng - Ơn cha mẹ, ơn thầy tổ, ơn chúng sinh, ơn tổ quốc. Đây gọi là “tứ đại trọng ân”. Chúng ta gắng tu để trở thành một người tốt báo đáp được bốn ơn đó, xứng đáng là một công dân tốt với xã hội, là một người Phật tử chân chánh.

Lễ Vu lan đã ăn sâu vào đời sống văn hóa tâm linh của con người. Không những vậy, lễ hội Vu lan đã ăn sâu vào đời sống tâm linh của cả nhân loại. Lễ hội Vu lan này còn có tác dụng mạnh đến cả những thế giới vô hình. Đến ngày này chúng ta làm tất cả mọi điều tốt, mọi điều lành rồi hồi hướng cho những người đã khuất, hoặc cha mẹ mình, hoặc cha mẹ nhiều đời của mình, hoặc Cửu Huyền Thất Tổ, hoặc những chiến sĩ trận vong, đồng bào tử nạn, tất cả những anh linh bảo vệ hồn thiêng của sông núi…

Tính nhân văn của ngày lễ hội Vu lan rất sâu xa, rất đậm tình, không những loài người mà cả loài vật, không những loài vật mà luôn cho những người đã khuất. Tinh thần của Vu lan là xâu kết tình người, xâu kết tình làng nghĩa xóm, tình đồng bào, tình nhân loại, tình quê hương đất nước. Ngày này cũng suy tiến công trạng của những bậc tiền hiền, có công giữ nước, giữ làng. Có thể nói đây là ngày lễ hội văn hóa tình người.

Đến cuối cùng của lẽ sống chính là sự yêu thương. Và, sự yêu thương đó khởi đầu là cha mẹ đối với con cái, rồi con cái yêu thương cha mẹ. Sự hiếu thảo là điềm lành cho những thành công rực rỡ về sau của con cháu. Chúng ta thường thấy những đứa con sống hiếu thảo lớn lên nếu không giàu có thì cũng là người tốt được mọi người khen ngợi, để lại tiếng tốt cho đời.

Những người con hiếu thảo sau này lớn lên, do cái phước của mình thường thành nhân chi mỹ và làm ăn dễ phát đạt, dễ thành công trên đường đời. Còn, những người nào sống bất hiếu, bất nghĩa thì thường hay gặp họa ương, bị mọi người khinh khi, rẻ rúng, xem thường. Nếu có làm điều gì thành công thì cái họa cũng thường kề bên để trả lại cái nhân mà mình đã bất hiếu với cha mẹ.

Có thể nói một cách khẳng quyết rằng, sự hiếu thảo là điềm lành cho hoa trái trĩu nặng. Ngày nay tất cả những người con Phật nhớ lại nguồn cội của mình để quay về nương tựa và làm những điều thiện lành, nuôi lớn tình thương vô ngã vị tha, đề cao chữ hiếu trong lý duyên sinh của nhà Phật, đó là lý tưởng sống cao đẹp trong văn hóa dân tộc Việt Nam và các dân tộc tiến bộ trên toàn cầu. Mùa Vu lan, chính là mùa của yêu thương, trở về và đáp đền ân nghĩa.

“Dù ai buôn bán đâu đâu
Cứ rằm tháng Bảy mưa ngâu thì về”

Sự nóng giận

Cơn giận bắt nguồn từ đâu? Vốn dĩ khi chúng ta được sinh ra không có nó, vậy nó phải là một cái gì tập nhiễm về sau. Không chỉ là tánh khí nóng giận, mà tất cả những thói quen, tập quán, cho đến quan điểm, nhận thức của mỗi chúng ta đều là như vậy. Cho nên thiền dạy buông xả tất cả để trở về cái bản lai diện mục của mỗi người. Đã thấy được bản lai diện mục thì biết tìm cơn nóng giận đó ở đâu?
---------------------------------------
Cùng xem câu chuyện dưới đây về sự nóng giận

Một thiền sinh đến gặp ngài Bankei và than phiền: “Bạch thầy, tánh nóng giận của con không sao kiềm chế được. Con có thể làm gì để đối trị?”

Thiền sư Bankei đáp: “Điều con nói đó thật lạ lùng! Hãy cho ta xem nào.”

Thiền sinh nói: “Nhưng ngay bây giờ con không thể chỉ cho thầy xem được.”

Thiền sư hỏi: “Thế đến lúc nào thì con có thể cho ta xem?”

Người thiền sinh trả lời: “Bạch thầy, nó nổi lên không sao biết trước được.”

Thiền sư Bankei kết luận: “Thế thì nó chắc chắn không phải là bản chất thực sự của con. Nếu là bản chất của con thì con sẽ có thể cho ta xem bất cứ lúc nào. Khi con sinh ra không có nó, và cha mẹ cũng chẳng trao nó cho con. Hãy nghĩ kỹ về điều đó.”

Chấp nhận là yêu thương - Đừng đánh mất tình yêu

Hôn nhân là một sự kết hợp lâu dài mang tính bổ khuyết cho nhau.

Trong suốt thời gian yêu nhau cho đến lúc cưới nhau, thường thì các bạn rất ít có khả năng thấy hết những khuyết điểm của nhau. Nói như người xưa là: “Khi thương quả ấu cũng tròn.” Bởi thế, mọi thứ đều mang một sắc hồng tươi đẹp khi hai người yêu nhau.

Nhưng tất cả chúng ta đều là những con người, và vì thế không ai là toàn vẹn cả. Vấn đề là bạn có thái độ như thế nào với những khuyết điểm tất nhiên phải có của người bạn đời. Qua một thời gian chung sống, tất cả mọi thứ đều sẽ dần dần phơi bày ra trọn vẹn, cho đến cả những thói tật nhỏ nhặt nhất của mỗi người cũng đều sẽ được biết rõ.


Việc bạn thấy biết rõ mọi khuyết điểm của vợ hoặc chồng mình là một điều tất nhiên và tự nó không có gì đáng nói. Thế nhưng vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi các bạn có điều gì đó bất đồng hoặc không vừa ý nhau. Vào lúc này thì “quả ấu” không “tròn” nữa, mà được nhìn với hình dạng thật của nó! Tệ hại hơn nữa là, những khuyết điểm nhỏ dễ dàng được phóng đại lên, và những điểm rất bình thường có khi cũng trở thành những khuyết điểm gây khó chịu.

Tâm lý rất bình thường này lại ít khi được chúng ta quan tâm đến. Bởi vì nếu biết khách quan nhận xét thì chúng ta sẽ thấy ngay được sự vô lý trong những cách ứng xử của mình. Nhưng người ta thường nói “giận mất khôn” mà!

Điều khôn ngoan là chúng ta cần biết chú ý ngay từ khi mọi việc vẫn còn đang tốt đẹp. Anh ấy hoặc cô ấy tất nhiên là phải có những khuyết điểm nhất định, cũng như bản thân bạn cũng có những khía cạnh không tốt nào đó, bởi vì các bạn chỉ là những con người bình thường như bao nhiêu con người khác. Tuy nhiên, bên cạnh những khía cạnh không tốt đó, còn có biết bao nhiêu điều tốt đẹp đáng yêu khác. Và chính những điều đó đóng góp tích cực vào việc xây dựng hạnh phúc gia đình của các bạn. Ngược lại, sự lưu tâm đến những khuyết điểm của nhau chỉ làm tổn thương cho mối quan hệ giữa đôi bên.

Điều rất thực tiễn là, nếu bạn mong mỏi tìm được một người vợ hoặc chồng hoàn hảo về mọi khía cạnh, bạn sẽ không bao giờ gặp được một con người như thế. Và giá như có thật một con người như thế, chắc chắn là anh ta hoặc cô ta sẽ chẳng bao giờ để mắt đến bạn đâu, bởi vì làm thế nào mà bạn có thể tương xứng được với một người như thế?

Vì thế, hãy biết ơn một sự thật là bạn đã gặp được người vợ hoặc chồng có khuyết điểm. Điều đó tạo nên một sự cân đối tất yếu cần có để làm nền tảng cho một cuộc sống hòa hợp hạnh phúc, như ông bà xưa vẫn nói một cách nôm na nhưng hoàn toàn chính xác: “nồi nào, vung nấy”.

Chấp nhận những khuyết điểm của nhau trong cuộc sống lứa đôi là một thái độ khôn ngoan và thực tiễn, giúp ngăn chặn ngay từ đầu rất nhiều mầm mống của sự bất hòa hay rạn nứt trong mối quan hệ vợ chồng. Nhưng đó không có nghĩa là một thái độ cam chịu, tiêu cực. Hôn nhân là một sự kết hợp lâu dài mang tính bổ khuyết cho nhau. Khuyết điểm của mỗi người tất nhiên là vẫn cần phải sửa chữa, thay đổi, nhưng thái độ chấp nhận một khuyết điểm để dần dần thay đổi nó hoàn toàn khác với sự phê phán không hài lòng. Nếu các bạn hiểu đúng vấn đề, bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm đi rất nhiều mà không còn mang nặng trong lòng những bực dọc không cần thiết.

Sự chân thành cảm thông và chia sẻ những điều tốt cũng như xấu của nhau là động lực mãnh liệt giúp cả hai không ngừng phấn đấu vươn lên hoàn thiện bản thân, và nó cũng giúp cho không có ai trong hai người phải mang nặng mặc cảm về những khiếm khuyết của bản thân mình.